معرفی انواع قاب و شات در فیلمبرداری

قاب و شات در فیلمبرداری در واقع مقدار فضایی است که در هر فریم دیده می‌شود. به همین دلیل از انواع شات فیلمبرداری برای نشان دادن جنبه‌های مختلف فیلم اعم از معرفی محیط، شخصیت ها، مضامین مورد تاکید و مود و فضاسازی استفاده می‌شود. در نتیجه، نماهای فیلمبرداری در شکل دادن به معنای یک فیلم، بسیار مهم هستند. به طور کلی، فیلمبرداران، نماهای خاصی از دوربین را انتخاب می‌‌کنند تا زوایای متعددی از یک شخصیت، محیط یا موضوع را برای مخاطب به تصویر کشیده و آشکار سازند. قاب‌ها و شات‌های زیادی برای انتخاب وجود دارد که هر کدام به شیوه خاص خود، به بیان داستان کمک می کنند. در این مقاله از استودیو فردا نه تنها به معرفی انواع نما و شات‌های فیلمبرداری، بلکه به اهمیت و تاثیر آن‌ها در بیان داستان می پردازیم.

کادربندی با استفاده از انواع قاب و شات در فیلمبرداری

تاثیر انواع شات فیلمبرداری در داستان گویی

در ادامه به تاثیر انواع قاب بندی سینمایی در داستان گویی خواهیم پرداخت. یکی از مهم‌ترین جنبه‌های ساخت هر فیلمی، چه یک فیلم سینمایی و یا یک فیلم کوتاه اکسپریمنتال یا داستانی در انواع ژانرهای کمدی، درام، ترسناک یا هر ژانر دیگری، استفاده موثر از دوربین برای روایت داستان است. هر کسی حداقل یک داستان خوب دارد. اما، مشکل این است که به‌ طور پیش ‌فرض، اکثر مردم در گفتن داستان‌شان خیلی خوب نیستند. قصه گویی، یک هنر آموختنی است. امروزه، اکثر داستان‌ها و افسانه‌ها از طریق فیلم و تصویر بیان می‌شوند. استفاده درست و مطابق با قراردادهای سینمایی از انواع شات فیلمبرداری می‌تواند به پیشبرد داستان و معنا بخشیدن به آن، کمک شایانی کند.

 انواع قاب و شات در فیلمبرداری

نکاتی برای انتخاب درست انواع شات فیلمبرداری در موارد مختلف

پیش از آن که به بررسی نکات لازم برای انتخاب درست قاب و شات در فیلمبرداری بپردازیم، به ارائه توضیحی از کادر بندی خواهیم پرداخت. نما (Plan/Shot)، به مقدار تصویری که دوربین به طور پیوسته از یک صحنه می گیرد، یا به مقدار تصویری که بدون برش و به طور پیوسته بر روی نمایشگر دیده می شود، می گویند. هر نما می تواند شامل یک یا چند شات با اندازه و زاویه متفاوت باشد که بخشی از ترکیب بندی آن نما را تشکیل می دهد. به عبارت دیگر، کادربندی دوربین، محل قرارگیری و موقعیت سوژه ها در قاب های یک فیلم است. یکی از مهم ترین مواردی که در قاب بندی مورد توجه قرار می گیرد، تعداد سوژه ها و رابطه فیزیکی آن ها با یکدیگر و با دوربین است. مهم ترین نکاتی که در هنگام انتخاب انواع قاب بندی سینمایی باید رعایت شوند، عبارتند از:

• اندازه نما: اندازه نمای انتخابی برای یک سوژه، رابطه مستقیمی با اهمیت آن موضوع دارد.
• رابطه سوژه ها با یکدیگر: زمانی که بیش از یک شخصیت را در یک نما می بینیم، قرار است با انتخاب شات مناسب به رابطه میان آن ها (عاشقانه، مشاجره و غیره) اذعان کنیم.
• تعادل: انتخاب شات فیلمبرداری باید به گونه ای باشد تا عناصر سمت چپ و راست قاب در تعادل با یکدیگر بوده و اصطلاحاً، وزن بصری قاب حفظ شود.

انواع شات فیلمبرداری

انواع قاب بندی سینمایی عبارتند از:

Long Shot: نمای دور (LS) یا نمای باز (Wide Shot)، یکی از انواع شات فیلمبرداری است که در آن، صحنه یا منظره از فاصله نسبتاً دور نشان داده می شود و صحنه یا منظره مسلط بر سوژه است.

Medium Shot: نمای متوسط (MS)، یکی دیگر از انواع قاب بندی سینمایی است که در آن، سوژه تقریباً از کمر به بالا نشان داده می شود.

Close-Up: نمای بسته (CU) یا نمای نزدیک، نوعی قاب و شات در فیلمبرداری است که در آن، سوژه تقریباً از شانه به بالا نمایش داده می شود. این نما، به نمای سر و شانه ها هم معروف است.

Extreme Close-Up: نمای بسیار بسته (ECU) یا نمای خیلی نزدیک، نمایی است که در آن، فقط بخشی از صورت مثل چشم ها یا چشم ها و دهان نشان داده می شود. به نمای بسیار بسته، نمای جزئیات (Detail Shot) هم می گویند.

Over-the-Shoulder Shot: یکی از انواع قاب و شات در فیلمبرداری است که معمولاً بخشی از سر و شانه شخص پیش زمینه در آن دیده می شود و معمولاً نشان دهنده زاویه دید شخص پیش زمینه است. همچنین، نمایی است که از روی شانه یک بازیگر، بازیگر مقابل را نشان می دهد. در چنین نمایی، اگر هیچ قسمتی از بدن بازیگر پیش زمینه دیده نشود و فقط بازیگر مقابل در کادر باشد، نما، نمای یک نفره خواهد بود.

Tracking Shot: اصطلاحاتی چون نمای دالی (Dolly Shot)، نمای ترکینگ (Tracking Shot) یا نمای تراولینگ (Traveling Shot)، به معنای حرکت مجموعه دوربین و پایه دوربین روی وسیله ای چرخ دار (Dolly) یا ریل (Track) در یک نما می باشند که به همه آن ها، اصطلاحاً نمای تعقیبی (Following Shot) می گویند.

Pan Shot: پن (Pan) مخفف پانوراما (Panorama) است و به حرکت افقی دوربین گفته می شود، زمانی که دوربین روی پایه ای ثابت به سمت چپ (Pan Left) یا راست (Pan Right) حرکت می کند. به عبارت دیگر، حرکت پن، یک نمای حرکتی به صورت افقی را ممکن می سازد.

Tilt Shot: تیلت، به حرکت عمودی دوربین گفته می شود، زمانی که دوربین روی پایه ای ثابت به سمت بالا (Tilt Up) یا پایین (Tilt Down) حرکت می کند. به عبارت دیگر، حرکت تیلت، یک نمای حرکتی به صورت عمودی را ممکن می سازد.

Bird’s Eye View: یکی از انواع شات فیلمبرداری است که از فاصله خیلی دور از سوژه و از بالا به پایین گرفته می شود و دید کلی از رویداد و مکان های مورد نظر را به بیننده می دهد. نمای دید پرنده (Bird’s eye view shot)، نوعی نمای معرف، نمای خیلی دور، نمای از بالای سر و نمای هوایی است.

Low Angle Shot: در زاویه لو انگل، دوربین از پایین و به صورت سربالا به سوژه نگاه می کند.

High Angle Shot: در زاویه های انگل، دوربین از بالا و به صورت سر پایین به سوژه نگاه می کند.

Point of View Shot (POV): نمای POV، نوع دیگری از قاب و شات در فیلمبرداری است که ماجرا یا رویدادی را از نقطه دید شخصیتی خاص، نشان می دهد.

انواع شات فیلمبرداری

انواع نما

انواع مختلف قاب و شات در فیلمبرداری که در فیلم های سینمایی مورد استفاده قرار می گیرند، عبارتند از:

Establishing Shot: نمای معرف (ES)، یکی از انواع قاب بندی سینمایی است که معمولاً نمایی باز و عمومی بوده و برای معرفی وضعیت کلی و موقعیت مکانی صحنه استفاده می شود.

Wide Shot: یکی از انواع قاب بندی سینمایی است که از نظر اندازه قاب و کارکرد، مشابه نمای دور (LS) است.

Full Shot: نمای تمام قد (FS)، نوع دیگری از قاب و شات در فیلمبرداری است که دربرگیرنده تمام قامت سوژه باشد.

Two-Shot: نمای دو نفره، کادری است که فقط شامل دو شخصیت باشد.

Three-Shot: نمای سه نفره، کادری است که فقط شامل سه شخصیت باشد.

Group Shot: نمای گروهی، کادری است که شامل تعداد بیشتر از سه شخصیت باشد.

Insert Shot: نمای اینسرت، نوعی میان نما از اشیاء موجود در صحنه است که به عنوان درون برش (Cut in) و برون برش (Cut away) به کار می رود.

Cutaway Shot: برون برش، نوعی نمای اینسرت است که در آن، عنصری خارج از صحنه موجود نشان داده می شود.

Reaction Shot: نمای عکس العمل یا نمای واکنشی، نمایی است که در آن، واکنش ظاهری شخصیت را نسبت به رویدادی نشان می دهد.

Cowboy Shot: نمای کابوی یا نمای نی شات که به آن نمای متوسط آمریکایی نیز می گویند، نمایی است که سوژه در آن، تقریباً از زانو به بالا نشان داده می شود.

Framing Techniques: عبارت است از انتخاب عناصر تشکیل دهنده کادر با بکارگیری تکنیک های فیلمبرداری.

Rule of Thirds: در قانون یک سوم، چنانچه طول و عرض قاب را با استفاده از خطوط افقی و عمودی به سه قسمت مساوی تقسیم کنیم، هر کدام از این خطوط، محل مناسبی برای قرار گرفتن عناصر مهم در قاب هستند.

انواع قاب بندی سینمایی با بکارگیری قانون یک سوم

جمع بندی

در این مقاله فوق به بررسی انواع قاب و شات در فیلمبرداری پرداختیم. یک فیلمبردار ماهر، قادر است تا به ترکیب موثری از نما و شات دست یافته و از آن ها برای داستان گویی و پیشبرد درام و خط روایی فیلم بهره لازم را ببرد. هرچند که تجربه و خلاقیت، دو فاکتور مهمی هستند که به فیلمساز یا فیلمبردار در انتخاب درست نما یا شات کمک خواهند کرد.

منابع:

• https://www.123helpme.com/essay/Importance-Of-Camera-Shots-772504
• https://www.masterclass.com/articles/the-essentials-of-camera-shots-getting-the-right-shot-and-understanding-film-terminology
• https://www.studentfilmmakers.com/4-ways-to-use-your-camera-now/
• https://www.videomaker.com/article/c18/15419-cinematography-techniques/
• https://www.studiobinder.com/blog/types-of-camera-shot-frames-in-film/
• کتاب مفاهیم و تکنیک های فیلمبرداری، محمد رحیمی