GHIBLE - استودیو فردا

استودیو انیمیشن جیبلی، قلعه رویاهای فراموش نشدنی

استودیو گیبلی سکه طلایی است که نام مانگا بر یک سمت آن و انیمه در سمت دیگر آن نقش بسته است. بعد از انقلاب مانگا که شیفتگان مانگا، به احترام خدای مانگا، نام انقلاب تزوکا را برای آن نتخاب کردند، انتظار تحولی نو در انیمه نیز چندان دور از ذهن نبود. چراکه اشخاصی همچون میازاکی هایائو، تاکاهاتا اسائو و سوزوکی توشیو با حمایت شوتن که شیفته نمایش اصالت و احساس برای همه بودند در کنار هم جمع شده بودند تا اثری نو خلق کنند.

این مقاله از استودیو فردا به سرگذشت استودیو انیمیشن گیبلی اختصاص دارد.

استودیو گیبلی

دنیای مانگا وارد استودیو انیمیشن می شود.

قرار بود دنیای شگفت‌انگیز مانگا از صفحات نشریه Animage به دنیای استودیوی انیمیشن وارد شود. یک گام مهم دیگر برای لذت بردن همه مردم از کمیک‌های ژاپنی که مملو از شگفتی و حس تازگی بودند.

هر چند این حرکت ریسک زیادی می‌طلبید؛ ولی با نمایش خیره کننده انیمه نائوشیکا از دره باد و ربودن خواب از چشم تماشاگران سینما این امر بر همه ثابت شد که دهه ۱۹۸۰ آبستن حوادث بزرگ برای دنیای انیمه است. حوادثی که باید ریشه آن را در نزد غول‌های قدیمی انیمیشن ژاپنی جست. غول‌های که نگهبان و حامی رویاهای ما بودند.

استودیو انیمیشن جیبلی ایستاده بر شانه غول ها

رشد انیمه یکی از انفجاری‌ترین شکل‌های گسترش فرهنگ بصری در چند دهه اخیر است. همچنان که انیمیشن‌های
غول والت دیزنی در غرب رویاسازی می‌کردند در شرق نیز زمانه زایش کوتوله‌ای درخشان در تاریخ سینمای انیمیشن بود که تصمیم گرفته بود بر فراز شانه غول‌های سرزمین آفتاب تابان بایستد. 

در آغازین سال‌های دهه ۱۹۷۰ جنب‌و‌جوش تحولات زیادی بین غول‌های انیمیشن‌سازی ژاپنی به راه افتاده بود. 
سال ۱۹۷۱ یک استودیوی انیمیشن به نام تاپ‌کرافت توسط یک تهیه‌کننده به نام ترو 
هارا تأسیس شد که در انیمه دختری از دره باد و انیمه مکروس نیز فعالیت داشت. ترو هارا از کسانی بود که در یکی از قدیمی‌ترین استودیو‌های انیمیشن ژاپن به نام توئی انیمیشن مشغول به کار بود. توئی انیمیشن یکی از خزانه‌های استعداد بود که آینده انیمیشن ژاپن همیشه به آن مدیون است.

آثار توئی در جهان ورای جزیره نیز پر‌طرفدرا بود و از معروف‌ترین سریال‌های انیمه این استودیو که در ایران نیز نمایش داده شد، انیمه ایکیوسان بود.

شکوفایی استودیو انیمیشن های ژاپن

جریان نوزایی و شکوفایی تا کنون نیز در انیمیشن ژاپن دیده می‌شود. کمی قبل‌تر در سال ۱۹۶۷ استودیو انیمیشن به نام کناک نیز تأسیس شده بود که از کارمندان سابق  توئی انیمیشن و استودیو انیمیشن موشی به سرپرستی اوسامو تزوکا دست‌نیافتنی شکل گرفته بود. پسر شجاع و مسافر کوچولو و البته سفرهای میتی کومان آثاری بود کناک روانه خانه‌های ما کرد. اکنون این استودیو انیمیشن با نام ICHI شناخته می‌شود.

یک استودیو انیمیشن دیگر استودیوی Zuiyo Eizo نیز در آغازین سال‌های دهه ۱۹۷۰ بود که در آن علاقه خاصی برای ساخت انیمیشن از آثار ابدی و مشهور جهان بود. استودیو انیمیشن ایزو در حال اوج گرفتن به سمت موفقیت بود که با ساخت انیمیشنی به نام مایا زنبور عسل (نیک و نیکو) و شکست در فروش آن در بازار اروپا به یک دردسر مالی بزرگ دچار شد. این استودیو انیمیشن نیز در سال ۱۹۷۵ به دو قسمت تقسیم شد و استودیو نیپون که کارکنانی همچون میازاکی و تاکاهاتا را در خود داشت تشکیل شد. 

نیپون انیمیشن که گویی در ایران حق انحصاری خاصی برای پخش داشت اکثر خاطرات کودکی از دنیای جذاب انیمیشن کودکان دیروز ایران را شکل داده است. حتی مرور نام آثاری مانند حنا دختری در مزرعه، ماجراهای تام سایر، بابا لنگ دراز، دور در دنیا در ۸۰ روز، آن شرلی با موهای قرمز، نیک و نیکو، رامکال، مهاجران، باخانمان، بچه‌های آلپ و داستان‌های جنگل سبز این فهرست بلند را به اتمام نمی‌رساند، ولی اغلب این آثار که تحت نام بزرگ‌تر تئاتر شاهکار‌های جهان شناخته می‌شوند در ایران نیز پخش شد و هنوز نیز جذاب و پرطرفدار هستند.

اوتاکو شرط استخدام در استودیو انیمیشن

در ۱۹۷۹، هایائو میازاکی در میانه تولید آنه از گرین گیبلز (آنه شرلی با موهای قرمز) نیپون را به قصد ساخت نخستین انیمه خود به نام قلعه کاگلیسترو ترک کرد.

انیمه‌ها در بین مردم نفوذ خوبی پیدا کرده بودند و حتی اصطلاح اوتاکو نیز در دهه ۱۹۸۰ میلادی رواج بیشتر پیدا کرد. اوتاکو به معنی کسی که دیوانه‌وار عاشق چیزی است و در دنیای استودیوهای انیمه تنها کسانی استخدام خواهد شد که اینچنین شیفته و شیدای انیمه باشند.

انیمه‌سازان هنوز هم به دنبال بازار جدیدی بودند تا جماعت اوتاکو هرگز از رشد و فزونی باز نایستند.  

با همه این اوصاف استودیو انیمیشن‌هایی هم بودند که در همین سال و در میان این رقابت سخت و طاقت‌فرسا منحل شدند و از آن جمله تاپ‌کرافت معروف بود که به‌نوعی به دو قسمت تقسیم شد. تعدادی از کارمندان تاپ کرافت سعی کردند با تأسیس یک استودیو دیگر به نام پاسیفیک انیمیشن و ساخت سریال انیمیشنی تندرکتز و سیلور هاوکس به کار خود ادامه دهند؛ لیکن سرانجام در برابر پیشنهاد خرید والت دیزنی تسلیم شدند و به استودیو انیمیشن والت دیزنی انیمیشن ژاپن در سال ۱۹۸۸ تغییر نام داد.

تولد استودیو انیمیشن جیبلی

لشکر انیمه‌ها ناامید نبودند و همچنان مهیا می‌شدند تا همچون نسیمی سحرانگیز جهان را به تسخیر خود درآورند تا حتی امپراطوری والت دیزنی نیز احساس خطر کند. سرانجام خبری در توکیو پیچید. این بار خبری از نمایش دل‌انگیز شکوفه‌های گیلاس نبود؛ بلکه انتشارات توكوما شوتن خبر از تولد استودیوی انیمیشن جدیدی به نام جیبلی می‌داد. 

تاکاهاتا نابغه انیمه ژاپن که از استودیو انیمیشن توئی آمده بود سفر طولانی را با دوست خود میازاکی شروع کرده بود تا بعد از ساخت انیمیشن‌هایی در نیپون و چندی دوران دوری، سرانجام در کنار میازاکی آرام بگیرد. البته منصفانه نیست که از تلاش و مجاهدت سوزوکی در ورود تاهاکاتا و برای برپایی استودیوی جدید یادی نکنیم. در واقع اگر سوزوزکی نبود، شاید دنیا هرگز استودیو گیبلی و شکوفایی نابغه‌های آن را به خود نمی‌دید. ایسائو تاکاهاتا و هایائو میازاکی را موثرترین افراد در ساخت آینده درخشان استودیو انیمیشن گیبلی می‌دانند. با این وجود تاکاهاتا کسی بود که هم میازاکی و هم جو هیسائیشی (آهنگ‌ساز بسیاری از انیمه‌های استودیو انیمیشن گیبلی) را کشف کرد و در استودیو گیبلی به کار گرفت.

میازاکی، سوزوکی و تاکاهاتا که کارمندان قبلی خود را مرخص کرده بودند، تصمیم گرفتند آنچه از استودیوی تاپ‌کرافت باقی مانده بود را خریداری کنند و نام استودیو گیبلی را بر آن گذاشتند.

استودیو گیبلی بر شانه غول‌ها نشست تا توانست افقی نو را برای انیمیشن ژاپن به ارمغان بیاورد و در این دنیای پر رقابت انیمیشن ژاپنی که مملو از اندیشه‌های نو بود این سرنوشت تورو هارا بود که به‌عنوان نخستین مدیر استودیو گیبلی انتخاب شود.

دنیای شگفت انگیز انیمیشن های استودیو جیبلی

استودیو انیمیشن گیبلی از انواع شرکت‌های سهامی است که در ژاپن به کابوشیکی گایشا (KK) معروف هستند کمتر از یک دهه بود که نخستین شرکت به این نحو در ژاپن به ثبت رسیده بود و شرکت‌های بزرگی همچون سونی، تویوتا، کوماتسو و… در ژاپن از این نوع شرکت‌ها هستند. سبک مدیریت ژاپنی همیشه خاصی بود ولی درهای آنها به روی دانش و تحولات جدید بسته نبود.

در اواخر دهه ۱۹۸۰ و آغاز دهه ۹۰ یک گونه از سبک علمی تخیلی با نام استیم‌پانک مطرح شده بود که گویی پای‌بند آینده‌بینی و تخیلات نویسندگانی همچون هِربرت جورج ولز و ژول ورن بود. این سبک علاقه خاصی برای نمایش نگرشی نو به تاریخ بشر داشت و در آن بسیاری از تجهیزات مانند هواپیماها برگرفته از تکنولوژی‌های مانند صنعت بخار بود که قابلیت‌های شگفت‌انگیزی داشتند. دنیای طراحی، معماری، ادبیات و بازی‌های ویدئویی نیز از استیم‌پانک تاثیر گرفتند در عین حال دنیای انیمیشن  و انیمه در استودیو انیمیشن گیبلی نیز با توجه به این سبک اوج خلاقیت خود را نشان داد.

در استودیو جیبلی چه خبر است؟

در استودیو گیبلی اعضای تیم در عین‌اینکه درگیر تولید فیلم هستند به خلق فیلم نیز دست می‌زنند. هنرمندان و انیماتورها در چرخه تحول فزایند‌ه‌ای قرار می‌گیرند و همچنان که مهارت‌های خود را برای ساخت فیلم به چالش می‌کشند، رشد و تکامل پیدا می‌کنند. از این میان مسیرهای تازه‌ای برای خلق و تجربه سبک‌ها و تکنیک‌های جدیدی ایجاد می‌شود و ویژگی شخصی و هویت جمعی آن به صفات جدیدی پیدا می‌کند. حتی گبیلی روی نظر مخاطبان نیز حساب خاص باز کرده و با افزایش مخاطبان استودیو گیبلی پیام‌های استودیو نیز عمیق‌تر و گسترده‌تر می‌شود.

سال ۲۰۱۴ خبر شگفت‌انگیز و در عین حال تاسف‌برانگیزی در دنیای انیمیشن منتشر شد. میازاکی بازنشسته خواهد شد و بدین نحو آینده گیبلی در پس پرده ابهام قرار گرفت.

آینده استودیو انیمیشن جیبلی

 سوزوکی نیز اعلام کرد با بازنشستگی میازاکی استودیو گیبلی نیز تا مدتی به فرایند ارزیابی و بازسازی مشغول خواهد شد. گمانه‌زنی‌های بود که گیبلی دیگر هرگز فیلم بلندی نخواهد ساخت و این خبرها حتی باعث ناراحتی خود میازاکی شده بود، جرا‌که می پنداشت تصمیم وی منجر به چنین سرانجامی برای استودیو انیمیشن گیبلی شده‌است. 

میازاکی بعد از اعلام بازنشستگی به سراغ پروژه‌های شخصی خود رفت، اما هنوز کمابیش با گیبلی در ارتباط بود. یکی از کارهای او برگزاری نمایشگاه فندق شکن در موزه استودیو انیمیشن گیبلی بود. 

استودویو گیبلی با مشارکت واید بانچ فرانسوی انیمیشن لاک پشت قرمز را در سال ۲۰۱۶ روانه بازار کرد. این انیمیشن که با نگاهی عاشقانه به طبیعت ساخته شده و از هیچ دیالوگی استفاده نمی‌کند ولی در هیچ لحظه از فیلم ارتباط با مخاطب رادست نمی‌دهد و منتقدان نیز آن را تحسین کردند. 

دومین ماه سال ۲۰۱۷ که فرا رسید، سوزوکی اعلام کرد که میازاکی برای ساختن چگونه زندگی می کنید به دنیای انیمیشن باز خواهد گشت، اما این خوش خبری دیری نپاید و خبر غم‌افزای بعدی برای استودیو انیمیشن گیبلی و طرفداران آن درگذشت تاکاهاتا نابغه در آوریل ۲۰۱۸ بر اثر سرطان بود.

هم اکنون انیمه چگونه زندگی می کنید با کارگردانی میازاکی درحال پیگری است و آنطور که سوزوکی اعلام کرده در سال ۲۰۲۰ و احتمالاً تا قبل از المپیک تابستانی توکیو می‌توان امید به اکران آن داشت.

انیمیشن‌ها با انعکاس نیت خالقان به‌عنوان یک ابزار قدرتمند برای انتقال اید‌ه‌ها و ایدئو‌لوژی‌ها هستند که هویت‌های خاص را به طور ویژه به کودکان القا می‌کند. اما تعهد جالبی که در گیبلی به‌عنوان یک استودیو انیمیشن موفق رعایت می‌شود این است که انیمیشن را محصول تلاش گروهی می‌دانند نه یک شخص. یک انیمه استودیو انیمیشن گیبلی باید متعلق به همه و همچنین برآمده از نظر هر فرد باشد. به همین دلیل است که استودیو انیمیشن گیبلی توانسته جایگاه ۶ فیلم از ده انیمیشن پرمخاطب در ژاپن  را از آن خودکند.

این مقالات را از دست ندهید.

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

۱
۲
۳
۴
۵
میانگین امتیازات ۳.۷ از ۵